Czy brak akceptacji noty korygującej wpływa na prawo do odliczenia podatku naliczonego

Błędy popełnione przez sprzedawcę w wystawionej fakturze mogą być naprawione poprzez sporządzenie odpowiedniej faktury korygującej. W  niektórych przypadkach dopuszczalne jest również wystawienie noty korygującej, która powinna być każdorazowo akceptowana przez wystawcę faktury. Wątpliwości wywołuje kwestia konsekwencji braku takiej akceptacji i jej wpływu na prawo nabywcy do odliczenia podatku naliczonego na podstawie otrzymanej faktury. Obecnie organy uznają, że brak takiej akceptacji nie wpływa na prawo do odliczenia VAT.

Ewentualne błędy w wystawionych fakturach co do zasady należy naprawiać sporządzając odpowiednie faktury korygujące. Ustawodawca przewidział również przypadki, w których błędy w fakturach mogą być naprawiane nie tylko poprzez sporządzenie faktury korygującej. 

1. Kiedy można wystawić notę korygującą

W razie występujących w fakturze błędów mniejszej wagi, o charakterze formalnym, możliwe jest wystawienie faktury nazywanej notą korygującą. Należy podkreślić, że nota korygująca jest dokumentem pozwalającym na korygowania błędów niemających wpływu na istotę transakcji. W efekcie nota nie może zmieniać podmiotów biorących udział w transakcji, jej wartości oraz zakresu realizowanej dostawy towarów lub świadczenia usług. Nota korygująca nie wpływa również na przysługujące nabywcy prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z otrzymanej faktury. W przeciwieństwie do faktury korygującej nota korygująca nie jest jednak sporządzana przez wystawcę faktury, lecz przez nabywcę towaru lub usługi, który otrzymał fakturę zawierającą nieprawidłowe dane. 

Szczegółowe zasady wystawiania not korygujących są określone przez postanowienia art. 106k ustawy o VAT. Według ust. 1 wskazanego przepisu nota korygująca nie może być wystawiana w zakresie zmiany danych wynikających z art. 106e ust. 1 pkt 8–15 ustawy. W konsekwencji notą korygującą nie można zmieniać:

• miary i ilości (liczby) dostarczonych towarów lub zakresu wykonanych usług;
• ceny jednostkowej towaru lub usługi bez kwoty podatku (ceny jednostkowej netto);
• kwot wszelkich opustów lub obniżek cen, w tym w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty, które nie były uwzględnione w cenie jednostkowej netto;
• wartości dostarczonych towarów lub wykonanych usług, objętych transakcją, bez kwoty podatku (wartości sprzedaży netto);
• stawki podatku od towarów i usług;
• sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku;
• kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku;
• kwoty należności ogółem.

2. Jakie elementy powinna zawierać nota korygująca

Wystawiając notę korygującą, zgodnie z art. 106k ust. 3 ustawy, należy oznaczyć ją wyrazami: „NOTA KORYGUJĄCA” oraz zawrzeć w niej następujące elementy:

• numer kolejny i datę wystawienia noty korygującej; 
• imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy i numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, a także numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej;
• dane zawarte w fakturze, której dotyczy nota korygująca, określone w art. 106e ust. 1 pkt 1–6, tj. datę wystawienia, kolejny jej numer jednoznacznie identyfikujący fakturę, dane podatnika i nabywcy oraz ich adresy i numery, pod którymi są zidentyfikowani na potrzeby podatku od towarów i usług, datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów albo wykonania usługi, a w przypadku faktur zaliczkowych – datę otrzymania zapłaty, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury;
• wskazanie treści korygowanej informacji oraz treści prawidłowej. 

3. Jakie są konsekwencje braku akceptacji noty korygującej lub późniejszego jej uzyskania

Ustawodawca wskazał ponadto na obowiązek uzyskania akceptacji noty korygującej przez wystawcę faktury (art. 106k ust. 2 ustawy o VAT). Przepisy ustawy o VAT nie zawierają jednak żadnych regulacji dotyczących konsekwencji braku takiej akceptacji. W szczególności ustawa nie zawiera rozwiązań podobnych do obowiązujących przy sporządzaniu faktur korygujących, gdzie prawo do obniżenia podstawy opodatkowania i kwoty podatku należnego zależy od uzgodnienia warunków korekty z nabywcą. Jak wskazano, notą korygującą można zmieniać tylko te dane, które nie wpływają na istotę transakcji. Takie błędy nie wykluczają natomiast prawa nabywcy towaru lub usługi do odliczenia podatku naliczonego na podstawie otrzymanej faktury. Skoro sporządzenie noty korygującej nie wpływa na uprawnienia przysługujące nabywcy, nie powinien ich zmieniać również brak uzyskania jej akceptacji przez wystawcę faktury, ewentualnie uzyskanie takie akceptacji w późniejszym terminie.

Ponadto organy podatkowe uznają, że możemy mówić o dorozumianej akceptacji noty przez wystawcę faktury w przypadku braku sprzeciwu z jego strony.

W ostatnim czasie kwestia akceptacji not korygujących przez wystawcę faktury była przedmiotem interpretacji organów podatkowych. W rozpatrywanym stanie faktycznym nabywca sporządzał noty korygujące, zmieniając swój numer NIP podawany w fakturach, i przekazywał je sprzedawcy – firmie leasingowej. Ta jednak nie zaakceptowała otrzymanych not korygujących. W takiej sytuacji, wydając 27 stycznia 2023 r. interpretację indywidualną (sygn. 0111-KDIB3-1.4012.931.2022.1.WN), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że skoro w wystawionych przez firmę leasingową fakturach błędnie podano numer NIP nabywcy, to w tym przypadku dopuszczalne jest skorygowanie takiej wadliwości faktur za pomocą wystawionych not korygujących. W konsekwencji w interpretacji stwierdzono: 

(…) brak akceptacji noty nie skutkuje brakiem możliwości odliczenia podatku VAT z faktury pierwotnej zawierającej błędny numer NIP nabywcy. 

Stanowisko organów podatkowych w kwestii konsekwencji braku akceptacji noty korygującej przez wystawcę faktury jest zatem jednoznaczne. Ta niewątpliwie korzystna dla podatników interpretacja jest oparta na założeniu, że błąd w fakturze, który można naprawić poprzez wystawienie noty korygującej, nie wpływa na przysługujące nabywcy prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony zawarty w otrzymanej fakturze. W efekcie nawet gdyby odpowiednia nota korygująca w ogóle nie została wystawiona, nabywca i tak nie utraciłby prawa do odliczenia podatku naliczonego. Tym bardziej prawa tego nie może zmieniać brak akceptacji noty korygującej przez wystawcę faktury. Normy art. 106k ust. 2 ustawy o VAT wskazują wprawdzie na taki obowiązek, jednak nie ma on większego znaczenia dla przysługujących nabywcy uprawnień. Ewentualne uchybienie w tym zakresie nie będzie miało tym samym wpływu na poprawność otrzymanej faktury. Należy podkreślić, że przepisy art. 86 ustawy o VAT, regulujące kwestię prawa do odliczenia podatku naliczonego na podstawie otrzymanych faktur, nie warunkują tego prawa uzyskaniem akceptacji wystawionej noty korygującej. Odliczenia podatku naliczonego w takich przypadkach nie wykluczają również normy art. 88 ustawy o VAT. 

W prezentowanej interpretacji indywidualnej organ podatkowy uznał pomyłkę w numerze NIP nabywcy za błąd o charakterze formalnym, niewpływający na jego prawo do odliczenia podatku naliczonego. Warto to podkreślić, gdyż kwestia ta wywoływała sporo kontrowersji i była przedmiotem sporów podatników z organami podatkowymi. Obecnie jeśli na podstawie pozostałych danych zawartych w fakturze możliwa jest jednoznaczna identyfikacja nabywcy towarów lub usługobiorcy, to pomimo błędu w numerze NIP organy podatkowe z reguły potwierdzają już zachowanie prawa do odliczenia podatku naliczonego. Oczywiście przy założeniu, że faktura odzwierciedla rzeczywiste zdarzenie gospodarcze podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i nie występują inne przesłanki negatywne wykluczające odliczenie podatku naliczonego. 

Powołane interpretacje organów podatkowych:

• pismo Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 27 stycznia 2023 r. (sygn. 0111-KDIB3-1.4012.931.2022.1.WN)

Ewa Kowalska

ekspert w zakresie VAT